Kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır sorusunun yanıtını pek çok kişi verememesine karşın, aslında insanlar kalp krizi nedir sorusunun yanıtı başta olmak üzere, bunu anlayabilmek için de kalp krizi belirtilerini bilmek durumundadır. İlk yardım hayat kurtarırken, yanlış yardım ise hayattan koparır, bu bilginin mutlak surette akılda tutulması gerekmektedir. İlerleyen bölümlerde sizlere merak ettiğiniz bu bilgilerin tamamını ve kalp krizi nedenlerini detaylı şekilde aktaracağız.
Aslında toplumumuz kalp krizi geçiren kişiyi gördüklerinde hemen anlayabiliyor. Bunda televizyonların ve insanların bilinçlenmiş olmalarının önemli etkileri bulunabilir. Bu durumu bilen ve kişilerin duygularını sömürmek isteyenler ise bu durumu duygu sömürüsü olarak kullanabiliyor. Örnek bir hikaye vermek gerekirse: Bir lokantada yemek yerken, kalp krizi geçirmekte olan bir adamı kapının önünde görebilirsiniz. Muhtemelen adamın yanına gidip ambulansa ihtiyacı olup olmadığını sorduğunuzda, iyi olduğunu; aç olduğu için rahatsızlandığını söyleyecektir. Tabi her zaman aynı şeyin olacağının garantisi de yoktur. Belki de adam o anda gerçekten kalp krizi geçiriyordur. Peki kalp krizi nedir? Kalp krizi nedenleri ve kalp krizi belirtileri nelerdir? Bu soruların yanıtlarını öğrenip, adım adım kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır sorusunun yanıtlarını almaya başlayalım.
Kalp Krizi Nedir?
Kardiyovasküler sorunlar arasında yer alan kalp krizi, koroner tromboz ya da miyokard enfarktüsü olarak da bilinmektedir. Kalp kasının bir kısmının oksijensiz kalıp ölmesi halinde ortaya çıkan durum, kalp krizi nedir sorusunun yanıtıdır.
Kalp krizinin oluşumu genellikle, kalbe giden kan damarlarından birinde oluşan kan pıhtısının kalbe giden kan beslemesini engellemesi sonucunda gerçekleşir. Koroner arter; yani kalbe giden damarlardan birinin aniden daralması da kalp krizi oluşumunu tetikleyen unsurlar arasında yer almaktadır ki bu durum kalp spazmı olarak da bilinir.
Kalp krizini hisseden kişide genellikle göğüs ortasında şiddetli ve sıkıştırıcı bir ağrı başlar. Ardından bu ağrının boyuna, çeneye, kollara, kulaklara ve bileklere doğru yayılır. Kalp krizi geçirdiğini fark eden kişinin öksürmesi önerilmekte olup, ilerleyen bölümlerde kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır sorusunun yanıtlarını verirken bu bilginin doğru olup olmadığını aktaracağız.
Kalp krizi görülme riskinin artması, koroner arterlerin daralma ihtimaline bağlı olarak gerçekleşmekte olup, bu daralma da genellikle damar duvarlarında biriken yağ kalıntıları dolayısı ile ortaya çıkmaktadır. Bu duruma obezite başta olmak üzere yanlış beslenme, yüksek tansiyon, sigara kullanımı… gibi unsurlar sebep olur. Erkeklerin kadınlara oranla üç kat daha fazla kalp krizi geçirme riski bulunmakta olup, damar daralması nedenleri arasındahareketsiz yaşamdan da söz etmeden geçmemeliyiz.
Kalp Krizi Belirtileri
Sizlere aktaracağımız kalp krizi belirtilerini kendinizde ya da herhangi birinde görmeniz halinde, kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır sorusunun ilk yanıtı olarak, hiç zaman kaybetmeden 112’yi aramalısınız. Söz konusu kalp krizi belirtilerini de şu şekilde sıralayabiliriz:
■ Kalp krizi belirtilerinden ilki göğsün ortasında sıkıştırıcı bir rahatsızlık hissi ve göğüs ağrısı ilk sırada yer almaktadır. Ancak göğüs ortasında hissedilen hafif rahatsızlık da kalp krizi belirtileri dahilinde sayılabilir.
■ Beti benzi atmış tabirinde de anlatılmak istenen, soğumuş, terlemiş ve rengi değişmiş yüz de kalp krizi belirtileri arasında yer almaktadır.
■ Baş dönmesi
■ Mide bulantısı ve kusma
■ İç huzursuzluğu
■ Öksürük
■ Kendini kötü hissetme
gibi unsurların tamamı kalp krizi belirtileri arasında yer almakta olup, yukarıdaki sıralama önem sırasına göre yapılmıştır.
Kendini genellikle göğüsten başlayıp yukarı doğru çıkan bir ağrı şeklinde hissettiren kalp krizi belirtileri arasında zaman zaman karna ya da sırta giden ağrılardan da söz etmek gerekir. Bir kaç dakika ile bir kaç saat aralığında değişkenlik gösteren bir zaman diliminde kalıcı olan bu ağrıyı geçirmek için pozisyon değiştirmeniz ya da gezinmeniz herhangi bir yarar sağlamayacaktır. Kalp krizi belirtileri arasında ilk sırada yer alan göğüsten başlayıp yayılarak ilerleyen ağrı sürekli olabileceği gibi gel gitler şeklinde de olabilir.
Kalp krizi belirtileri bazı kişilerde ise kendini hiç bir şekilde göstermez. Bu durum sessiz kalp krizi olarak bilinmekte olup 75 yaş üstü kişiler ile diyabet hastalarında daha çok gözlemlenir.
Kalp Krizi Nedenleri
Kalp krizi nedenleri arasında ilk sırada ilerlemiş yaştan söz etmek gerekir ki bu durum erkeklerin 45; kadınların ise 55 yaş sonraki dönemlerinde daha fazla söz konusu olur. Kilolu ya da obez olmak, yüksek tansiyon problemi, sigara kullanımı gibi unsurlar, kalp krizi nedenlerine daha çok zemin hazırlamaktadır.
Her ne kadar kolesterolün kardiyovasküler sorunlara neden olmadığını belirten uzmanlar olsa da, kalp krizi nedenleri arasında yüksek kolesterolden, ailede daha önce kalp krizi hikayesi bulunan birinin var olmasından, yeterli egzersiz yapılmamasından ve diyabetten de söz etmek gerekir.
Anjin olarak bilinen ve kalpte yeterince oksijenin bulunmaması dolayısı ile ortaya çıkan göğüs ağrısı probleminin söz konusu olması halinde, daha önce kalp krizi geçirmiş olmak ya da kalp ameliyatı olmak da kalp krizi nedenlerini tetikleyebilmektedir. Kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır dediğiniz noktada mutlaka bu unsurların var olup olmadığını göz önünde bulundurun ve kalp krizinden şüphelenmek adına geç kalmış olmayın.
Anjin adı verilen, kalpte yeterli oksijenin bulunmaması dolayısı ile ortaya çıkan göğüs ağrısının, kalp krizi belirtileri ile aynı olması dolayısı ile zaman zaman iki durum birbirine karıştırılabilmektedir. Bu problemlerin birbirinden ayrılması için anjinin ilaç kullanımı ya da kısa süreli dinlenme ile geçen göğüs ağrısı olduğu bilgisine sahip olmanız önemlidir.
Kalp krizi geçirdiğinden şüphe edilen kişinin, sorunun ne olduğunun anlaşılması ve kalp krizi tanısının konması adına hastaneye kaldırılması gerekir. Burada ilk olarak EKG adı verilen Elektro Kardiyografi çekimi gerçekleştirilir. Yaklaşık 5 dakika süren ve ağrısız şekilde çekilen EKG ile kalbin her atışı sırasında küçük bir elektriksel sinyal alınır. Bu sinyaller kağıt üzerine aktarılır ve böylece doktorun kalbin çalışması hakkında bilgi sahibi olması sağlanmış olur.
Kalp krizi dolayısı ile zarar gören kalpte bazı enzimler üretilir ve bu enzimlerin kana karışması söz konusu olur ki kan tahlili yapılarak kanda bu enzimlerin var olup olmadığına bakılarak da kalp krizi tanısı konulabilir.
Kalp Krizi Geçiren Kişiye Yapılması Gerekenler
Çekilen bir göğüs röntgeni ile de kalpte herhangi bir büyüme olup olmadığına bakılarak kalp krizi tanısının konulabilmesi mümkündür.
Kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır sorusunun ilk yanıtı olarak hemen 112 acil çağrı merkezini aramanız önerilmektedir. Unutulmaması gerekir ki tıbbi yardım ne kadar erken alınırsa, hastanın kurtulma şansı ve iyileşme süresi çok daha iyi olacaktır.
Buna ek olarak hastanın öksürmemesi, herhangi bir tepki vermemesi gibi durumlarda ağızdan ağza suni teneffüs yapılması önerilir ve bu sırada da göğse 30 sefer baskı uygulanmalıdır. Bu aşamaların sonrası yine tıbbi birimlerin uygulama alanındadır.
Kalp krizi geçiren kişilerin iyileşerek normal hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilmeleri zaman alabilir. Ancak bu zamanın sonrasında fiziksel aktivitenin arttırılmadan devam ettirilmesi, kişinin kalbini kuvvetlendirmesi ve yeni bir kalp krizi riskini ortadan kaldırmayı hedeflemesi adına çok önemlidir. Araç kullanımı gerçekleştiren kişilerin, 4 hafta araç kullanmamaları önerilir. Ancak bu sürenin sonrasında araç kullanımı ile ilgili herhangi bir engel kalmamaktadır.
Kalp krizi geçiren kişiye ne yapılır sorusunun 112acil çağrı merkezini derhal aramak olduğu kesinlikle unutulmamalıdır.