Çocuklarda Stres Hakkında Bilgi

Çocuklarda stresin belirtileri, çocuğun yaşına ve psikolojik durumuna göre değişkenlik göstermesine karşın, eğer bu belirtiler ailesi tarafından fark edilirse, çözüme ulaştırılmaları daha kolay olabiliyor. Çocuklarda stresim belirtileri hem fiziksel; hem de psikolojik olarak görülebilmektedir. Peki çocuklar neden strese girer? Çocuklarda stres nasıl geçer? Ebeveynlere yardımcı olacak bu bilgileri sizlere ilerleyen bölümlerde aktaracağız.

Çocuklarda Stresin Belirtileri

■ Stresli çocuklar konsantrasyon bozukluğu yaşar.
■ Bazı davranışlarında değişiklik olur; her zamankindan daha agresif, huysuz, bağımlı ya da tahammülsüz olabilirler.
■ Tırnaklarını yemeye başlarlar.
■ Önceden korkmadıkları şeylere karşı korkuları gelişir; karanlık, yalnızlık, yabancılar… bu korkulara örnek olarak verilebilir.
■ Sürekli bir arada olmak istedikleri aileleri ya da arkadaşlarından uzaklaşırlar.
■ Okula gitmek istemez; gittiklerinde de problemli öğrenci olurlar.
■ Size gereksiz gibi gelen nesneler onlar için önemli olur ve biriktirme eğilimine girerler.
■ İştahları artar ya da azalır. Her zamanki durumuna göre bir değerlendirme yapabilirsiniz.
■ Stresli çocuklarda sürekli bir baş ya da karın ağrısı şikayeti ortaya çıkar.
■ Uyumakta zorluk çeker, uyuduklarında da kabuslar görürler.
■ Alt ıslatma problemleri yaşayabilirler.

Çocuklarda stresin belirtileri ile zaman zaman karşılaşabilir ve her çocukta olabileceği düşüncesi ile es geçebilirsiniz. Ancak çocuklarda stres belirtilerinin bir aktivitenin öncesinde ya da sonrasında gelişmesi, ya da bir sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkıp çıkmadığını algılayabilir; düzenli olarak bir kaç belirti ortaya çıkıyorsa, çocuğunuzun stres altında olduğunu var sayabilirsiniz. Çocuğunuzu iyi gözlemleyen bir ebeveyn iseniz, bu durumlar arasındaki farkı algılamakta zorlanmazsınız.

Çocuklar Neden Strese Girer?

Çocukların strese girme nedenleri bazen çok basit olabilir; okulda yaşanan bir problem, aile içindeki değişimler, bir arkadaşla yaşanan çatışma çocuklar için stres nedenleri arasında yer alabilir ama zaman zaman da kendi içsel durumlarına bağlı endişeler sebebi ile stres geliştirebilirler; örneğin başaramama korkusu, insanlarla iyi geçinememekten duyulan endişe… çocuklarda strese neden olabilir. Maddeler halinde, çocuklarda stresin nedenlerini gözden geçirmeye başlayalım.

■ Çocuklarda stresin nedenlerinden ilki aile içinde yaşanan değişimlerdir. Aileden birinin ölmesi, aileye yeni bir kardeşin katılması, boşanmalar ve taşınmalar çocuklarda strese neden olan ailesel değişimler arasında yer almaktadır. Aileye yeni katılan bir kardeş, çocuk için hem tehlike; hem de kıskançlık sebebidir. Herkesin onunla ilgileneceğini düşünür. Boşanmalarda anne ya da babadan ayrı kalma korkusu strese neden olabilirken, ölümlerde bu duygu ile yüzleşme ve yas belirtileri ortaya çıkabilir. Taşınmada ise yeni ortama adaptasyon sorunu yaşamaktan korkabilir. Çocuklarda stres belirtileri varsa, çocuklarda stres nedenleri arasında yer alan bu unsurları ebeveynler olarak sorgulayın. Kendi adınıza karar verirken, çocuğunuzun yaşayacağı psikolojik sorunlar da aklınızın bir köşesinde dursun.

■ Aile içerisinde yaşanan problemler de çocuklarda strese sebep olur. Ebeveynleri gergin olan çocuklar onlara yardım etmek isteyip de ellerinden bir şey gelmediğinde kendilerini kötü hissederler. Maddi sıkıntılar gibi bazı gerginlikler de aile içerisinde yaşandığında çocuklar üzerinde strese sebep olabilir.

■ Günümüzde aileler, çocuklarının olabildiğince aktif olması adına onları okuldan kursa, kurstan voleybola, oradan dans kursuna… yetiştirmek için kendilerini parçalamakta. Peki ebeveynler olarak siz, hiç boş vaktiniz olmadığında nasıl yoruluyorsanız, aynı şekilde yorulmaya çocuğunuzun da hakkı yok mu? Eminiz ki onların geleceği için çabalıyorsunuz; ama boş zamanı olmayan çocuklarda stres en sık karşılaşılan nedenler arasında yer alıyor.

■ Okul hayatı için yapılan baskı da çocuklarda strese neden olan bir diğer durumdur. Başaramamaktan korkan çocuk, bir de bir başka çocukla karşılaştırılırsa, ona en büyük kötülük, karşılaştırmayı yapan kişi tarafından yapılmış olacaktır. Her çocuğun bir kapasitesinin olduğunu hatırlayıp, onu hiç bir çocukla karşılaştırma hatasını yapmayın.

■ Yaşı ilerleyen çocukların arkadaşları ya da bulundukları gruplar içerisinde popüler olmak istemeleri de onları strese sürükleyen nedenler arasında yer almaktadır. Dışlanma korkusu dolayısı ile de strese girdiklerine şahit olabilirsiniz.

■ Çocuklar neden strese girer sorusunun yanıtlarından bir diğeri de uğradıkları zorbalık girişimleridir. Şöyle ki: Okullarda çocuğunuzun elinden sizin verdiğiniz harçlığı almak isteyen başka çocuk ya da gruplar olabilir ve çocuğu parasını vermesi konusunda zorlarlar. Bu durumda kendini güçsüz hisseden çocuk hedef olarak seçildiğini düşünmesinin yanında, zayıf olarak görünmek istemediği için durumdan annesine ya da öğretmenlerine söz etmeyebilir de. Ve bu durum onun stres içerisinde olmasına neden olur.

■ Günümüzde filmler öncesi televizyonlarda yayınlanan, belirli bir yaş için o filmin uygun olduğu ibaresini haber bültenlerinde göremeyebilirsiniz. Ve haber bültenlerinde kaçırılan çocuklar, şiddet sonucu öldürülen anneler ya da sel, deprem gibi doğal afetler sık sık yer bulur. Bu haberleri izleyen çocuklar, kendilerine ya da yakın çevrelerinden birine bir şey olacağı korkusu ile strese girebilirler.

■ Kitaplar, filmler ya da bilgisayar oyunlarının çocukların yaşına göre seçilmemesi de onların strese girmesine neden olabilir. Her ne kadar kurgusal da olsalar, bu gibi şeylere karşı hassas olan çocuğunuzun etkilenmesine engel teşkil etmez.

Çocuklarda Stres Nasıl Geçer?

Hemen panik yapmayın. Çocuklarda stres yaygın olarak görülen bir durum olmakla birlikte, bu durumla başa çıkmak da ebeveynler için oldukça kolaydır. Tek yapmanız gereken, bu gibi bir durumda çocuğunuzun stresi yenebilmesi için ihtiyacı olan kaynağı kendisine sağlamaktır. Peki neler yapabilirsiniz? İşte çocuklarda stres nasıl geçer sorusunun maddeler halinde yanıtları:

■ Evinizi, çocuğunuzun kendisini güvende, sakin ve huzurlu hissedebileceği bir yer haline getirin.

■ Çocuğunuz için huzurlu bir aile ortamı sağlayın. Yemeklerinizi birlikte yiyin. Birlikte oyun geceleri düzenleyin. Sohbetler edin ki çocuğunuz kendini, ailesi ile ilgili bir problemin var olduğu endişesinden kurtarsın.

■ Çocuğunuzun okuduğu kitaplar, izlediği filmler ya da oynadığı oyunların, onun yaşına uygun olup olmadığını gözlemleyin.

■ Her ne kadar çocuklarda stresin nedenleri arasında yer alsalar da bazı şeyler yaşanmak zorundadır. İşiniz dolayısı ile taşınmanız gerekebilirsiniz. Eşinizden boşanmak durumunda kalabilirsiniz. Sağlık sorunları yaşıyor olabilirsiniz… Tüm bunlara çocuğunuzu da dahil edin. Yaşanacak her gelişmeyi onunla konuşun ve olayları onun açısından değerlendirerek rahat olmasını sağlayın.

■ Stresli olduğunu fark ettiğiniz çocuğunuzu sportif ya da sosyal etkinliklere dahil edin, ama dikkatli olun. Bu etkinlikler sizin istediğiniz değil, onun istediği şeyler olsun ki başarılı olabilsin. Aksi halde başarısız olamadığı için bir de orada stres yaşayacaktır.

■ Kendi hayatları ile ilgili bir durum belirleyin ve kontrolü tamamen çocuğunuza verin. Bu durum ona güvendiğinizin simgesi olacak ve o da kendine güvenen bir çocuk haline gelecektir.

■ Çocuğunuz için en iyi örneğin siz olduğunuzu unutmayın. Sizi taklit edecek. Dolayısı ile kendinize sağlıklı kişisel alışkanlıklar edinin, örneğin egzersiz yapın. Kendiliğinden çocuğunuz da egzersiz yapmaya başlayacak ve bu durum onun stresine iyi gelecektir.

■ Çocuklarda stres nasıl geçer sorusunun yanıtlarından bir diğeri de ona sevginizi vermenizdir. Biraz da yüreklendirir ve bazı şeyleri yapabileceği yönünde onu cesaretlendirirseniz, bu durum sizin de kendinizi iyi hissetmenizi sağlayacaktır.

■ Kendisi için özsaygı geliştirebilmesi yani kendini değerli bulabilmesi için ona yardımcı olup, başarılı olduğu konuları onunla paylaşın.

■ Çocuğunuzun sizinle paylaştığı sorunları, onu eleştirmeden ve çözüm odaklı olmadan dinleyin. Sonrasında durumlara onun gözünden bakmayı öğrenin ve ardından da sorunu kendi başına çözebilmesi için ona yardımcı olmaya çalışın.

■ Çocuklarda stres nasıl geçer sorusunun yanıtlarını uyguluyor ama çocuklarda stresin belirtilerini yine de azaltamıyor ya da çocuklar neden strese girer sorusuna yanıt bulamıyorsanız, işi uzmanına bırakın ve bir terapistten yardım alın.

Yorum yapın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.